18/12/15

wabi wu 2


(Στο βιβλιο του P.K. Dick “the man in the high castle” του 1962
(όπου η τέχνη δεν είχε πάρει ακόμη την σημερινή μορφή της))
 Ο Αμερικανός Robert Childan έχει δώσει μια χρυσή καρφίτσα στον Ιάπωνα Paul Kasoura δώρο για την γυναίκα του. Ο Robert ρωτάει αν της άρεσε.
Ο Paul λέει πως το έδειξε στους συναδέλφους του και γέλασαν· ότι είναι ένα άμορφο πράγμα που δεν παριστάνει τίποτα. Πλην όμως το εξέτασε και το συμπάθησε· έχει ισορροπία και μετέχει στο Tao και πως είναι σε ειρήνη με το σύμπαν. Αλλά, συνεχίζει ο Paul, δεν έχει wabi (αισθητική), ούτε θα μπορούσε να έχει, αλλά έχει wu (κατανόηση).
 Αυτό φάνηκε καλό στον Robert. Συνεχίζει ο Paul, λέει πως ο καλλιτέχνης που το έφτιαξε έχει wu. Μέσα από αυτό αποκτάμε και εμείς wu, την ηρεμία που σχετίζεται με τα ιερά πράγματα, τα ιερά λείψανα και όχι με τα έργα τέχνης. Αλλά αυτό δεν είναι λείψανο, έχει την δική του αξία και είναι ανεξάρτητο από την ιστορικότητα.
Συμφώνησε ο Robert πως δεν έχει ιστορικότητα αλλά μετέχει κάποιας αιθέριας άξιας, κάτι θαυμάσιο για αυτή την άθλια μικρή ανάξια μάζα.
Σε αυτό, συμπληρώνει ο Paul, συμβάλλει το ότι περιεχέι wu. Και το wu το βρίσκουμε συνήθως σε απρόσμενα μέρη, π.χ. στις πέτρες που απέρριψε ο χτίστης. Κάποιος έχει την εμπειρία του wu με ένα παλιό ξύλο, με ένα άδειο κουτάκι μπίρας που είναι στην άκρη του δρόμου. Σε αυτές τις περιπτώσεις το wu είναι στο βλέμμα του θεατή, είναι θρησκευτική εμπειρία. Εδώ ο καλλιτέχνης έβαλε το wu μέσα στο αντικείμενο, δεν το είδε μόνο.
Με άλλα λόγια, συνεχίζει ο Paul, δείχνει ένα νέο κόσμο, δεν το λέμε τέχνη γιατί δεν έχει φόρμα, αλλά ούτε και θρησκεία. Δεν έχουμε λέξη για αυτό που είναι. Είναι ένα εντελώς αυθεντικό νέο πράγμα.
Όμως ο Paul δεν το θέλει, το δίνει πίσω στον Robert.
Ο Robert απορεί.
Ο Paul συμβουλεύει να το εμπορευματοποιήσει. Να κατασκευαστεί μαζικά σε μέταλλο ή πλαστικό. Να πωλούνται ως φυλαχτά στους φτωχούς. Ο Paul εκτιμά ότι ο Robert θα γίνει πλούσιος γιατί υπάρχει τεράστιος αριθμός ακαλλιέργητων που θα τα αγοράσουν.
Ο Robert αισθάνεται παράξενα. Η τέχνη να πουληθεί ως γούρι; Καταλαβαίνει πως ο Paul τον οδήγησε έτσι ώστε ο ίδιος να απαξιώσει το αντικείμενο και ακόμα ότι τον έχει ταπεινώσει. Γυρίζει και λέει στον Paul, με εξευτέλισες, Είμαι υπερήφανος για αυτό το έργο, το έφτιαξε ένας υπερήφανος Αμερικάνος, είναι προσβολή να προτείνεις να γίνουν φυλαχτά, θέλω να ζητήσεις συγνώμη.